Huwebes, Mayo 22, 2025

Natanggal na ang NGT

NATANGGAL NA ANG NGT

kaylaking ginhawa ang matanggal
ang tubong nakakabit sa ilong
pagkat siya na'y nakalulunok
ng pagkaing sa kanya'y ibigay

sa NGT na pinadadaan
ang pagkain patungo sa tiyan
na pawang likido o malabnaw
na one thousand eight hundred calorie

higit sambuwan din kinabitan
ng NGT o nasogastric tube
si misis nang siya'y mapakain
ng may sapat na calorie intake

tila ako ang nahihirapan
noong naka-NGT pa siya
talagang hirap niyang titigan
para bang ako ang nasasaktan

buti't tinanggal na ang NGT
pagkat lagay niya'y bumubuti
kaysarap naman sa pakiramdam
na sinta ko'y di na mahirapan

- gregoriovbituinjr.
05.22.2025

Ang panaginip ni misis

ANG PANAGINIP NI MISIS

si misis ay nanaginip minsan
na ikinwento niya sa akin
siya raw ay akin nang iniwan
sabi ko'y huwag iyong isipin

sapagkat walang katotohanan
wala man ako sa toreng garing
ako'y makatang may katapatan
lalagi ako sa kanyang piling

at iyon ay hanggang kamatayan
hindi pa dahil sa sasabihin
sa akin ng mga kasamahan,
kamag-anak, o kumpare man din

na ako'y walang paninindigan
isang salawahan at balimbing
at sabi ko,"ako'y tapat naman
pagkat ikaw ay tangi sa akin"

"ikaw ay aking aalagaan
hanggang sa tuluyan kang gumaling
kayrami nating pinagdaanan
wala tayong iwanan, O, darling!"

- gregoriovbituinjr.
05.22.2025

* litratong kuha ng makatang gala bago pa magkasakit si misis

Bata, namatay sa tuli

BATA, NAMATAY SA TULI

kaytindi ng balitang nabasa:
"Edad sampu, nagpatuli, patay"
ano? bakit? anong nangyari ba?
sa lying-in agad daw nangisay
matapos na matuli ng doktor
na nagturok pa ng anestisya
subalit matapos ang procedure
ang nasabing bata'y nangisay na
siya'y nadala pa sa ospital
at doon binawian ng buhay
kung ako'y ama, matitigagal
tinuli lang, anak na'y namatay
aksidente ba? ito ba'y sadya?
kay-aga namang bata'y nawala

habang sa katabi nitong ulat
magkapatid sa sunog namatay
sa dibdib ito'y sadyang kaybigat
magulang tiyak tigib ng lumbay

- gregoriovbituinjr.
05.22.2025

* mula sa pahayagang Bulgar, Mayo 21, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2

Miyerkules, Mayo 21, 2025

Tulad ng dati, 49 na araw na sa ospital

TULAD NG DATI, 49 NA ARAW NA SA OSPITAL

sa nagdaang taon, apatnapu't siyam na araw
kami sa ospital, panahong kami'y makalabas
subalit ngayon, pang-apatnapu't siyam na araw
na namin sa ospital, ngunit di pa makalabas

sapagkat patuloy pa ang gamutan, patuloy pa
higit isang buwan nang sa ospital nakatira
di naman ako doktor o nars, bantay lang talaga
kay misis, tila amoy ko na'y amoy medisina

patagal nang patagal ay pamahal ng pamahal
ang dapat bayaran sa pinagkanlungang ospital
mag-isip pa lang kung saan kukuha ng pambayad
ay nakatitigagal, ako pa kaya'y tumagal

apatnapu't siyam na araw pag iyong nanilay
ay makabagbag damdaming danas, di mapalagay
binago na ng kanyang karamdaman yaring buhay
na dapat ay sa bayan, ngayon ay sa utang, alay

- gregoriovbituinjr.
05.21.2025

* mula Oktubre 23 hanggang Disyembre 10, 2024 ay nanatili kami sa ospital dahil sa naunang sakit ni misis, at mula Abril 3 hanggang Mayo 21, 2025 ay narito sa ospital nang ma-istrok si misis 

Tula't paliwanag sa forum ng maralita

TULA'T PALIWANAG SA FORUM NG MARALITA

sadyang kaybigat ng tema, “Nothing for Us, Without Us”
sa sistemang bulok ba dukha pa’y makaaalpas
sa lipunang mapagsamantala at di parehas
laksa’y mahihirap, mayamang iilan, di patas

kahit sa isyung pabahay ng mga maralita
4PH ay para sa may pay slip, di sa wala
para lang sa may Pag-ibig, wala niyan ang dukha
mungkahi’y public housing ang ipatupad na sadya

dapat pabahay, serbisyong panlipunan, trabaho
ay magkasamang pag-usapan ng masa't gobyerno
pabahay ay hindi dapat batay sa market value
kundi sa capacity to pay ng dukha't obrero

subalit habang kapitalismo pa ang sistema
dukha'y lugmok ngunit huwag mawalan ng pag-asa
nararapat lamang ang maralita'y magkaisa
at wakasan ang pang-aapi't pagsasamantala

halina't katotohanang ito'y ipalaganap
baguhin na ang sistema nang malutas ang hirap
magagawa kung patuloy tayong magsusumikap
lipunan nati’y itayo nang ginhawa’y malasap

- gregoriovbituinjr.
05.21.2025

* matapos ang pagbigkas ng kinathang tula ay nagpaliwanag din ang makatang gala hinggil sa isyu ng maralita bilang sekretaryo heneral ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML); sumagot din ng ilang katanungan sa ginanap na urban poor forum sa Pilar Herrera Hall sa Ground Flr ng Palma Hall ng UPD, Mayo 21, 2025

Sabado, Mayo 17, 2025

Infusion complete

INFUSION COMPLETE

sa pandinig ko'y tila musika na
ang infusion complete pag naririnig
sa ospital, tanghali man, umaga
o madaling araw, o takipsilim

ibig sabihin, paubos ang dextrose
na dapat iyong palitan ng lubos
infusion complete ay biglang tutunog
kahit kami'y mahimbing sa pagtulog

di ka na maiinis pag ganito
gagawin mo lang, dapat kang alerto
kaya itatawag mo iyon sa nars
upang dextrose ay agad mapalitan

di mahalaga rito ang mainis
ang mahalaga'y gumaling si misis
mula sa istrok at abcess sa tiyan
sana'y gumaling na siyang tuluyan

- gregoriovbituinjr.
05.17.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://web.facebook.com/share/v/1AfxVNvCAH/ 

Pag-utot

PAG-UTOT

"nakautot ka na ba?" laging tanong
ng mga doktor, pati nars kay misis
na naka-NGT o nakapasak
ang tubo sa ilong upang kumain

pag nakautot daw pala'y maganda
sa kalusugan dahil may nilabas
na hangin sa tiyan lalo't naistrok
at may blood clot sa bituka si misis

bagamat walang kinaing natural
tanda ang pag-utot sa tinitingnan
upang guminhawa ang pakiramdam
at gumaganda na ang kalusugan

na tanda ng paggalaw ng bituka
may nilalabas na toxic o sobrang
hangin sa tiyan o kaya'y bakterya
salamat sa ibinahagi nila

- gregoriovbituinjr.
05.17.2025

* sinulat habang nagbabantay kay misis sa ospital
* NGT - nasogastric tube, o yaong ipinapasok na tubo sa ilong pababa sa lalamunan at esophagus, hanggang sa  loob ng tiyan sa pagbibigay ng pagkaing may nutrisyon

Biyernes, Mayo 16, 2025

Pagsakit ng kanang balikat

kahapon, sumakit ang kanyang kanang balikat
na di na niya maigalaw dahil sa istrok
na tila na-dislocate, o kaya'y napilayan
payo ng doktor kagabi, ipa-xray agad

sana'y hindi iyon panibagong karamdaman
bagamat matagalan pa raw yaong gamutan
sana'y makalabas na rin kami sa ospital
na higit isang buwan na rin, gayon katagal

ibig ding sabihin, iyon na'y nakararamdam
may pakiramdam na ang kanang naapektuhan
kung tutuusin, magandang senyales na iyan
upang aking asawa'y gumaling nang tuluyan

naka-iskedyul na ang xray ngayong umaga
kaya maaga akong gumising, naghanda na
hinihintay lang kung sinong susundo sa kanya
at sana'y maging maganda naman ang resulta

- gregoriovbituinjr.
05.16.2025

Lunes, Mayo 12, 2025

Tumanog

TUMANOG

nagisnan muli'y bagong salita
sa palaisipang inihandog
nabatid nang sinagutang sadya
iyang duwende pala'y tumanog

duwende'y tila wikang Kastila
at tumanog ay wikang Tagalog
sadyang mayaman ang ating wika
pag kinain ay nakabubusog

sa krosword maraming natatampok
na katagang animo'y kaylalim
na dapat namang ating maarok
at tila rosas na sinisimsim

sariling wika'y ating gamitin
sa mga kwento, tula't sanaysay
katha ng katha ng katha pa rin
hanggang mga akda'y mapaghusay

- gregoriovbituinjr.
05.12.2025

* palaisipan mula pahayagang Pilipino Star Ngayon, Mayo 12, 2025, p. 11

Mga binoto ko sa Dist. 4, Manila

Mga binoto ko sa Dist. 4, Manila
(Sana may pumasok, este, sana may lumabas sa mga binoto ko, sana may manalo)

Mayor - Sam Versoza (para maiba naman)
Vice Mayor - Yul Servo Nieto (siya lang kilala ko sa tumatakbong Vice Mayor)
Congressman - Trisha Bonoan David (independent, ilang beses ko nang ibinoto at nanalo)

6 Councilors:
Science Reyes (ilang taon ko nang sinusuportahan, incumbent councilor)
DJ Bagatsing
Lady Quintos (2 Quintos ang tumatakbo)
Doktora Nieto
Omeng Bagay
Bong Marzan (ang apelyido niya ang pumalit sa Pepin St., na ngayon ay Marzan St.,)

12 Senador:
Jerome Adonis - lider manggagawa
Ka Leody de Guzman - lider manggagawa
Atty. Luke Espiritu - lider manggagawa
Atty. Ernesto Arellano - lider manggagawa
Atty. Sonny Matula - lider manggagawa
France Castro - lider kaguruan
Arlene Brosas - lider kababaihan
Roberto Ballon - lider magsasaka
Danilo Ramos - lider magsasaka
David D'Angelo - kaibigang environmentalist
Roy Cabonegro - siya ang nagdala sa akin sa environmental movement circa 1995
Mimi Doringo - lider maralita na minsang nakapulong at nakasama sa rali sa DHSUD at NHA

Partylist:
#33 Pamilyang Magsasaka
- sila ang mga nakasama ko sa sa mahigit sampung araw na Alay Lakad Laban sa Kaliwa Dam mula Gen. Nakar, Quezon hanggang Maynila

Bumoboto ako sa Moises Salvador Elementary School, simula pa noong binata ako hanggang ngayon. Sino si Moises Salvador? Isa siya sa 13 martyrs ng Bagumbayan na binitay ng mga Kastila.

Linggo, Mayo 11, 2025

Gulunggulungan pala'y Adam's apple

GULUNGGULUNGAN PALA'Y ADAM'S APPLE

batid natin kung ano ang alak-alakan
o likod ng tuhod, nababaluktot naman
batid din natin pati ang kasukasuan
o sugpungan ng mga butong nag-ugnayan

sa Dalawa Pababa ng palaisipan
ang katanungan doon ay gulunggulungan
bago sa pandinig ko, ano kaya iyan?
at ang lumabas na sagot ay lalamunan

sinaliksik ko anong tamang kahulugan
at Adam's apple pala ito kung ituran
salamat sa lumikha ng palaisipan
may sarili pala tayong salita riyan

salamat sa bagong dagdag na kaalaman
na atin ding magagamit sa panitikan
sa pagkatha ng sanaysay, kwento't tula man
lalo sa nobelang aking nais simulan

- gregoriovbituinjr.
05.11.2025

* palaisipan mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Mayo 11, 2025, p. 14

Sabado, Mayo 10, 2025

Tahimik na pangangampanya sa ospital

TAHIMIK NA PANGANGAMPANYA SA OSPITAL

naisuot ko lang itong t-shirt kagabi
na bigay sa akin sa Miting de Avance
nina Ka Luke Espiritu at Ka Leody
de Guzman na Senador ng nakararami

ngayon na ang huling araw ng kampanyahan
at tahimik akong nangangampanya naman
bagamat bantay kay misis sa pagamutan 
habang siya'y nasa banig ng karamdaman

dapat magwagi ang dalawang kandidato 
upang may kasangga ang dalita't obrero 
bagong pulitika na ito, O Bayan ko
lilong dinastiya't trapo'y dapat matalo

sa pasilyo ng ospital naglakad-lakad 
sa kantina o parmasya ay nakaladlad
itong t-shirt, sa billing man ay magbabayad
sa physical therapy mang pawang banayad

dahil huling araw na, dapat may magawa
makumbinsi ang kapamilya, ang kadukha
kapuso, kumpare, sa layuning dakila
ipanalo ang kandidato ng paggawa

- gregoriovbituinjr.
05.10.2025

Tatlumpung segundong katahimikan, ani Ka Leody

TATLUMPUNG SEGUNDONG KATAHIMIKAN, ANI KA LEODY

tatlumpung segundo ang hiningi ni Ka Leody
kaunting katahimikan sa Miting de Avance
upang alalahanin ang pagpaslang sa Supremo
dahil kinabukasan ang anibersaryo nito

salamat, Ka Leody, sa iyong sinabing iyan
paggunita sa kinakalimutang kasaysayan
na sa tatlumpung segundo'y nakiisa ang madla
pati na nagsidalong manggagawa't maralita

kaarawan ng Supremo tuwing Nobyembre Trenta
ay sasabayan natin ng pagkilos sa kalsada
ngunit araw ng pagpaslang, bihirang gunitain
kagabi lang, buti't nasabi ni Ka Leody rin

maraming salamat sa paalala niyang iyon
sobra na ang kataksilan, lalo't mag-eeleksyon
burgesyang nagpapatay sa Supremo'y nararapat
mawala pati dinastiya'y mangatalo lahat

- gregoriovbituinjr.
05.10.2025

* naganap ang Miting de Avance nina #21 Ka Leody de Guzman at #25 Luke Espiritu para Senador sa Liwasang Bonifacio, Maynila, Mayo 9, 2025, kasabay ng ika-150 kaarawan ni Gregoria "Oriang" de Jesus, asawa ng Supremo at Lakambini ng Katipunan

* Mayo 10, 1897 nang pinaslang ng tropang Aguinaldo ang magkapatid na Procopio at Gat Andres Bonifacio sa Bundok Buntis, Maragondon, Cavite

Sariling magulang, kinatay ng anak

SARILING MAGULANG, KINATAY NG ANAK

dalawang magkaibang balita
na sadya namang nakabibigla:
nanay, anak pa yaong sumaksak
mag-asawa, pinatay ng anak

anak na walang utang na loob
sa isip anong nakakubakob
mental health problem ba'y masisisi
kung bakit ang ganito'y nangyari

mga suspek kaya'y nakadroga
kaya magulang ay biniktima
sa Saranggani't Albay naganap
ang mga pangyayaring kaysaklap

anang ulat, isa'y may depresyon
nang iniwan ng asawa iyon
ang isa'y posibleng naingayan
nang magising, ina'y tinarakan

para bang batas ay inutil
paanong ganito'y mapipigil
baka di sapat ang Mental Health Act
lalo't nangyari'y nakasisindak

- gregoriovbituinjr.
05.10.2025

* ulat mula sa pahayagang Pang-Masa, Mayo 8, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2
* Republic Act No. 11036 - An Act Establishing a National Mental Health Policy for the Purpose of Enhancing the Delivery of Integrated Mental Health Services, na mas kilala ring Mental Health Act of 2018

Sa ika-128 anibersaryo ng pagpaslang sa Supremo

SA IKA-128 ANIBERSARYO NG PAGPASLANG SA SUPREMO

pag-alala sa kamatayan ng Supremo
at ating bayaning Gat Andres Bonifacio
kasama ng kapatid niyang si Procopio
pinaslang sila ng pangkating Aguinaldo

kaya inaral ko ang ating kasaysayan
na sa wari ko'y pilit kinakaligtaan
bakit kapwa Katipunero ang dahilan
ng pagpaslang sa Supremo ng Katipunan

Mayo a-Nwebe, kaarawan ng maybahay
na si Oriang, Mayo a-Dyes, siya'y pinatay
ng mga taksil sa ating bayan, niluray
pati kanyang pagkatao, nakalulumbay

marahil si Oriang siya na'y hinahanap
sa kaarawan nitong dapat ay kalingap
kinabukasan pala'y napatay nang ganap
hanggang huli'y di man lang sila nagkausap

taaskamaong pagpupugay kay Gat Andres
sa adhikain nila't pakikipagtagis
upang lumaya ang bayan, di na magtiis
sa lilong burgesya't dayong mapagmalabis

- gregoriovbituinjr.
05.10.2025

Biyernes, Mayo 09, 2025

Kay-agang nawala ni Maliya Masongsong, 4

KAY-AGANG NAWALA NI MALIYA MASONGSONG, 4

kay-aga mong nawala, doon pa sa NAIA
dahil sa isang di inaasahang disgrasya
amang paalis ay hinatid lang ng pamilya
ngunit nabangga kayo ng isang sasakyan pa

"Anak ko iyan! Anak ko 'yung nasa ilalim!"
sigaw ng ama, si Maliya'y napailalim
sa itim na Ford Everest, sadyang anong lagim
na sa puso'y nakasusugat ng anong lalim

sadyang nakaiiyak ang ganitong nangyari
di mo mawaring magaganap ang aksidente
si Maliya ay tiyak may pangarap paglaki
ngunit wala nang lahat iyon, aking namuni

ang tsuper ay hawak na ng kapulisan ngayon
subalit sa pagninilay, kayrami kong tanong:
paano ba maiiwasan ang nangyaring iyon?
anong sistemang marapat? anong tamang aksyon?

nang di na mangyari ang maagang pagkawala
ng buhay, tulad ni Maliya, nakaluluha
kung anak ko siya, ang dibdib ko'y magigiba
sa ganyan, kalooban ninuman ay di handa

- gregoriovbituinjr.
05.09.2025

* ulat mula sa pahayagang Tempo, Mayo 6, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2

Garapalan sa halalan

GARAPALAN SA HALALAN

dalawang komiks istrip mula sa
pahayagang kilala ng masa
na naglalarawan sa halalan
at sa kandidato't dinastiya
sa kampanyahang garapalan na

pawang magaling mag-analisa
yaong sumulat at dibuhista
hinggil sa parating na eleksyon
di raw boboto sa magnanakaw
kundi sa nagbigay ng ayuda

pawang mga patama talaga
sa pulitiko't sa pulitika
kaya dapat nang may pagbabago
upang magkaroon ng hustisya
ang masa't mabago ang sistema

- gregoriovbituinjr.
05.09.2025

* komiks na may petsang Mayo 8, 2025 mula sa pahayagang Remate, p.3, at Bulgar, p,5 

Saplad at lantod

SAPLAD AT LANTOD

sa diksyunaryong Ingles-Tagalog nakita
na ang salin nitong dam ay prinsa o saplad
nakasalubong muli sa palaisipan
kaya agad nasagutan ang hinahanap

lantod naman ay narinig ko sa probinsya
ni ama, na singkahulugan pala'y landi
kaya sa palaisipan ay madali na
nasagot na nang walang pag-aatubili

mga payak na salita ito kahapon
na nahalukay muli sa matandang balon
ng kaalaman, magagamit muli ngayon
sa mga tula, kwento, sanaysay at layon

pawang salitang di mo sukat akalain
na bigla na lang lilitaw sa harap natin
patunay na walang luma kung gagamitin
tulad ng makatang ang tula'y tulay man din

- gregoriovbituinjr.
05.09.2025

* krosword mula sa pahayagang Bulgar, Mayo 8, 2025, p.9

Huwebes, Mayo 08, 2025

Kampanyador nagbabantay man sa ospital

KAMPANYADOR NAGBABANTAY MAN SA OSPITAL

bagamat nasa ospital at tensyonado
si misis ay nasa banig ng karamdaman
ay ginagawa pa rin ang mga layon ko
upang ipagwaging tunay ang kinatawan

ng mga manggagawa't dukha sa Senado
ipanalo sina Ka Leody de Guzman
at Luke Espiritu, mga lider-obrero
na pawang kasangga ng taong karaniwan

kaya kapag may pagkakataong lumabas
ang ilang polyeto'y ipinamamahagi
at ipinakikilala ang bagong landas
manggagawa naman sa Senado'y magwagi

mga simpleng kataga: sila'y ipanalo!
upang sa Senado'y may tinig ang paggawâ
Ka Leody de Guzman at Luke Espiritu
tiyak na may magagawa sa ating bansa!

- gregoriovbituinjr.
05.08.2025

* litratong kuha ng makatang gala sa isang lugar na nadaanan

Linggo, Mayo 04, 2025

Swallowing training

SWALLOWING TRAINING

sapagkat di pa kayang lumunok ng kinakain
may NGT o tubo sa ilong upang kumain
may therapist na sinasagawa'y swallowing training
ano't paano makakain at lumunok man din

kinakailanga'y one thousand eight hundred calorie
kaya may tubo pa muna sa ilong o NGT
may physical therapy, occupational therapy
upang naparalisang bahagi ay mapabuti

kayhirap pagmasdan subalit kinakaya ko lang
sa malao't madali'y makararaos din naman
ang aking misis mula sa banig ng karamdaman
habang sa swallowing training siya'y tinutulungan

naparalisang bahagi'y hawakan ng banayad
baka mapilay o tila kristal na mababasag
ang tuluyan niyang paggaling ang tangi kong hangad
sa anumang tulong at ambag, maraming salamat

- gregoriovbituinjr.
05.04.2025

* NGT - nasogastric tube

Natanggal na ang NGT

NATANGGAL NA ANG NGT kaylaking ginhawa ang matanggal ang tubong nakakabit sa ilong pagkat siya na'y nakalulunok ng pagkaing sa kanya...